Olsztyn24

Biskupowi warmińskiemu Andrzejowi Batoremu poświęcona była dzisiejsza (3.04) konferencja popularno-naukowa w Zamku Biskupów Warmińskich w Lidzbarku Warmińskim, jaką w ramach obchodów III Dni Przyjaźni Polsko-Węgierskiej zorganizowało Olsztyńskie Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Węgierskiej im. Andrzeja Batorego. W konferencji, obok gospodarzy: starosty lidzbarskiego Marka Chyla, burmistrza Lidzbarka Warmińskiego Artura Wajsa i prezesa Olsztyńskiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Węgierskiej Andrzeja Sassyna wziął udział również ambasador Republiki Węgier w Polsce Robert Kiss.

Andrzej Batory (ur. 1563) był z pochodzenia Węgrem, bratankiem i protegowanym króla Polski Stefana Batorego. Dzięki poparciu stryja zdobywał godności kościelne. W 1581 został kanonikiem warmińskim, a w 1583 roku proboszczem w Miechowie. W 1584 otrzymał nominację papieską na biskupa koadiutora ordynariusza warmińskiego Marcina Kromera; nie przyjął święceń biskupich (nie był nawet kapłanem, ograniczył się do święceń subdiakonatu, przyjętych dopiero w 1597).

Również w 1584 roku papież Grzegorz XIII, chcąc uzyskać w królu polskim sojusznika w walce z Turcją, mianował królewskiego bratanka kardynałem-diakonem, z tytułem Sancti Adriani in Foro. Wkrótce Batory powrócił na Warmię. Ponownie przybył do Rzymu w 1586 jako królewski wysłannik do kolejnego papieża, Sykstusa V.

Po śmierci Stefana Batorego kanclerz wielki koronny Jan Zamoyski wysunął kandydaturę kardynała Andrzeja na króla Polski, jednak inicjatywa ta upadła, spotykając się z silnym sprzeciwem. W 1589 Batory uzyskał polski indygenat, obiecano mu również koadiutorię diecezji krakowskiej; ostatecznie jednak biskupem krakowskim został kardynał Jerzy Radziwiłł.

23 marca 1589 Andrzej Batory, po śmierci biskupa Kromera, objął diecezję warmińską. Wskutek braku święceń - jak wielu dawnych posiadaczy wyższych tytułów kościelnych - był świeckim zarządcą diecezji, ale interesował się także życiem kościelnym, wspierał zakony w duchu reformy soboru trydenckiego. W 1594 r. przeprowadził synod diecezjalny. Otaczał się na swoim dworze humanistami, sprowadził na Warmię także wielu Węgrów. Ufundował w kościele franciszkanów w Barczewie własny (i brata) nagrobek w stylu renesansowym (nie został jednak tam pochowany).

W 1599 brat Zygmunt przekazał mu władzę w Siedmiogrodzie. Batory udał się tam, został jednak pokonany w trakcie walk o władzę w bitwie pod Sybinem przez hospodara wołoskiego Michała Walecznego. Podczas ucieczki do Mołdawii kardynał Batory zginął zamordowany przez chłopów szeklerskich. W diecezji warmińskiej zastąpił go sekretarz królewski, Piotr Tylicki.

Te i wiele innych informacji o biskupie Andrzeju Batorym przekazali uczestnikom konferencji prelegenci Szymon Drej (przeprowadził wykład nt. „Biskup Andrzej Batory - człowiek swoich czasów na Warmii 1589-1599), Iwona Beata Kluk (tytuł wykładu: „Ślady Biskupa Andrzeja Batorego na zamku lidzbarskim i wpływ na Dominium Warmińskie”). Konferencji uzupełnił Ryszard Tomkiewicz wykładem pt. „Olsztyński rok 1956 w świetle najnowszych badań”.

Konferencję zakończył koncert księdza Zbigniewa Stępniaka - proboszcza z Ramsowa i wykładowcy śpiewu kościelnego na warmińsko-mazurskim Uniwersytecie, wspieranego przez Lucynę i Wiktora Żołnierek na instrumentach klawiszowych.