Olsztyn24

Na ślady dawnej strażnicy natrafili archeolodzy w trakcie prac prowadzonych w Bartążku w gm. Stawiguda. W tym miejscu zapadła decyzja o założeniu Olsztyna.

Podczas badań archeologicznych w miejscu, gdzie gmina planowała budowę stacji uzdatniania wody w sołectwie Bartążek natrafiono na pozostałości po dawnej strażnicy/zameczku Bertingen wspominanej w źródłach.

Wstępne wyniki badań archeologicznych, prowadzonych pod kierownictwem archeologa Damiana Swata, pokazały istnienie w tym miejscu fragmentów murów, pomieszczenia oraz prawdopodobnie sklepienia piwnicy z okresu średniowiecza. Odkrycie jest o tyle ważne dla poznania historii regionu, że wiąże się bezpośrednio z historią powstania Olsztyna - to tu nadano lokację naszej dzisiejszej stolicy!

Strażnica w Bartążku została założona przez warmińskiego wójta krajowego Henryka von Lutra w 1334 r. To właśnie z tego miejsca - zameczku Bertingen nadawano lokacje dla sąsiednich wsi. Kolejną ważną datą był rok 1348. Do zameczku zjeżdżają najważniejsi dostojnicy kapituły warmińskiej, którzy podejmują decyzję o założeniu miasta Olsztyn. Miejsce jest o tyle wyjątkowe, ponieważ szukało go wielu badaczy, a dokładna lokalizacja nie była potwierdzona archeologicznie. O początkach zamku w Olsztynie pisał prof. Grzegorz Białuński, który wymieniał m.in. tę lokalizację. Stanowisko archeologiczne było badane w przeszłości przez W. Odojową oraz A. Mackiewicza, który stwierdził o lokalizacji tego założenia obronnego.

Poza fragmentami murów kamienno-ceglanych, odkryto bardzo dużą liczbę zabytków archeologicznych. Oprócz dużej liczby fragmentów naczyń glinianych, odkryto zdobione elementy architektury, szkło taflowe, gliniany ciężarek do sieci, średniowieczną łopatę, gwoździe żelazne oraz wykonane ze stopu miedzi, zdobione klamerki do pasa i jego elementy, noże, widelce, nożyczki, guziki, monety (m.in. brakteat z bramą datowany na 1328-1334), ostrogę, grot bełtu do kuszy, narzędzia codziennego użytku, oraz unikatowy fragment bursztynowej zawieszki w kształcie serca/łezki. Całość odkryć pokazuje skalę bogactwa zameczku Bertingen w Bartążku.

Zabytki po konserwacji i opracowaniu trafią do Muzeum Archidiecezji Warmińskiej. Sprawę nadal będzie prowadzić gmina Stawiguda.