Olsztyn24

Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie prezentuje otrzymany po konserwacji stary druk dotyczący obrzędów religijnych pt. „Rituale sacramentorum, ac aliarum Ecclesiae ceremoniarum...”. Druk wydany został w Braniewie (Braunsberg) w 1733 roku w drukarni Towarzystwa Jezusowego. Jest to rytuał liturgiczny opracowany i wydrukowany na polecenie biskupa warmińskiego Krzysztofa Szembeka (1680-1740). Autorem prac konserwatorskich i restauratorskich oraz dokumentacji jest dr Dorota Jutrzenka-Supryn - konserwator z Torunia.

Wydawcą dzieła jest bp Krzysztof Andrzej Jan Szembek (1680-1740) - biskup warmiński w latach 1724-1740. Na synodzie diecezjalnym, który odbył się 14 lipca 1726 roku w Lidzbarku Warmińskim, polecił on opracować nowy rytuał sprawowania sakramentów. W II połowie XVIII wieku stało się konieczne ujednolicenie tych rytuałów. Wynikało to z braku w wielu parafiach ksiąg do liturgii lub ich znacznego zniszczenia. Biskup Szembek powołał do pracy redakcyjnej dwóch doskonałych liturgistów, kanoników kapituły w Dobrym Mieście: Kaspra Simonisa i Franciszka Herra. Dzieło, które przygotowali, kazał przyjąć i stosować w całej diecezji warmińskiej i sambijskiej.

„Rytuał sakramentów i innych uroczystości kościelnych...”, to jedna z ksiąg obrzędowych Kościoła Rzymskokatolickiego. Zawiera modlitwy i przepisy dotyczące sprawowania sakramentów i sakramentaliów przez kapłana, między innymi: obrzędu chrztu dzieci, komunii św., obrzędu pokuty, obrzędu sakramentu małżeństwa czy obrzędu pogrzebu. Przybliżała ona specyfikę życia religijnego. Duchowość oraz formy duszpasterskie realizowane w Kościele powszechnym, w połączeniu z tym co rodzime i bliskie dla wspólnoty warmińskiej. Uwzględniła tradycje miejscowe.

Druk składa się z dwóch części: sakramentalnej i ceremonialnej, z których każdą zaopatrzono w odrębną kartę tytułową. Obie części mają również osobną paginację. Na rewersie karty tytułowej umieszczono herb Szembeków wraz z wierszem, którego tekst nawiązuje do symboliki róży obecnej w herbie. Początkowe karty części pierwszej zawierają przedmowę biskupa Szembeka tłumaczącą konieczność wprowadzenia zmian w obowiązującym dotąd rytuale. Na kolejnych kartach umieszczono indeks, czyli spis treści, kalendarz rzymski oraz tabelę świąt ruchomych w latach 1733-1765. Po stronie tytułowej drugiej części umieszczono spis treści, a następnie właściwy tekst. Rytuał zawiera notację muzyczną (chorał gregoriański).

Pod względem typograficznym druk przygotowano starannie i przejrzyście, stosując czytelną i elegancką antykwę barokową. Teksty opisujące poszczególne obrzędy rozpoczynają drukowane, w technice drzeworytu, ozdobne inicjały. Większą część książki stanowi tekst w języku łacińskim, choć znajdziemy też fragmenty w języku polskim i niemieckim. Karty bloku woluminu wykonano z papieru ręcznie czerpanego, żeberkowego znakowanego filigranami. Tekst wydrukowano w kolorze czarnym i czerwonym. Oprawa woluminu wykonana została z brązowej, zdobionej skóry koźlęcej.

Stary druk został poddany konserwacji dzięki dofinansowaniu Urzędu Miasta Olsztyna, za pośrednictwem Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Warmii i Mazur. Kwota dotacji to 12 tysięcy złotych, pozostałą część kosztów opłaciło Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.

Wydawnictwo będzie prezentowane po raz pierwszy. Jest to wyjątkowa okazja do jego obejrzenia w czytelni Biblioteki Muzealnej w godzinach jej otwarcia do 20 grudnia br. Zapraszamy wszystkich zainteresowanych.

W 2020 roku wolumin zostanie zdigitalizowany i udostępniony na stronach: Muzeum Warmii i Mazur w zakładce - Wirtualnego Muzeum i Warmińsko-Mazurskiej Biblioteki Cyfrowej.

Zadanie zrealizowane przy wsparciu finansowym Samorządu Olsztyna