Olsztyn24

Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk zorganizował w Warszawie niezwykle ciekawą, międzynarodową konferencję pt. „Polska a Europa. Kontynuacja i zmiany”, poświęconą prezentacji wyników badania „Europejski Sondaż Społeczny”, zrealizowanego w 24 państwach na przełomie 2012 i 2013 r. Celem tego projektu, realizowanego w cyklach dwuletnich od ponad dekady, jest monitorowanie zmian, które zachodzą na naszym kontynencie - poprzez badanie postaw obywateli wobec kluczowych problemów oraz zmian w systemach wartości i zachowań. W każdej edycji bierze udział co najmniej 20, a często ponad 30 krajów. Ten projekt jakiś czas temu otrzymał Nagrodę Kartezjusza, a więc najbardziej prestiżowe wyróżnienie w sferze nauki przyznawane przez Komisję Europejską.

Mogłem uczestniczyć w tym całodniowym sympozjum zaledwie przez niecałe 3 godziny, ale okazało się ono niezwykle ciekawe i warto będzie zapoznać się później z zapowiedzianymi publikacjami, mającymi stanowić pokosie badań. Zaproszono też polityków, gdyż takie tematy, jak np. „Zaufanie do instytucji publicznych”, ocena „Satysfakcji z funkcjonowania demokracji” lub „Subiektywnego dobrobytu osobistego i społecznego w Polsce oraz w krajach europejskich” mają istotne znaczenie praktyczne. Pojawili się jednak tylko: Wanda Nowicka, Julia Pitera i piszący te słowa.

Prof. Andrzej Rychard (dyrektor IFiS) w swym wystąpieniu „Instytucje a kapitały społeczne i aspołeczne w Polsce” wskazywał na wielowymiarowość kapitału społecznego, jednakże przy generalnie widocznym SPADKU zaufania do instytucji demokratycznych. Także na zmniejszenie roli tradycyjnych aktorów sceny politycznej i pojawianie się nowych aktorów (np. lokalnych). Akcentował wyraźnie pogłębiające się zjawisko NIE UCZESTNICTWA obywateli w życiu społeczno-politycznym i kształtowanie się - m.in. w Polsce - społeczeństwa PARAOBYWATELSKIEGO.

Prof. Radosław Markowski analizował modele demokracji w krajach Europy Środkowej i Wschodniej- w ujęciu „wymiar normatywny i rzeczywistość”. Z badań wynika, iż Polska, zdaniem respondentów, mieści się w tym regionie na średnim poziomie owego liberalnego modelu, także pod kątem sprawiedliwości społecznej. Od siebie dodam jednak, iż według badań Eurostatu pod względem poziomu nierówności społecznych w państwach członkowskich Unii Europejskiej wyprzedzamy jedynie Słowację.

Zdecydowanie zbyt rzadko w działaniach praktycznych wykorzystuje się wyniki socjologicznych badań empirycznych. I wtedy z reguły dochodzi do sytuacji, którą celnie opisuje francuskie powiedzenie, iż: „Doświadczenie to suma wiedzy, która pozwala robić nowe błędy, zamiast powtarzać dawne”.

Tadeusz Iwiński