Olsztyn24

Tylko dziś (6.10), bez potrzeby wielogodzinnej podróży, mieszkańcy Olsztyna mogli znaleźć się w Wenecji, w mieście, w którym od wiosny trwa 54. Biennale Sztuki. Wystarczyło przyjść między godziną 10. a 18. do Biura Wystaw Artystycznych Galerii Sztuki w Olsztynie, by „znaleźć się” w polskim pawilonie narodowym na tej największej na świecie wystawie sztuki współczesnej. A zarówno w Wenecji, jak i w BWA można było zobaczyć filmy mieszkającej od 2008 roku w Polsce obywatelki Izraela Yael Bartany, która w Polsce zrealizowała filmową trylogię poruszającą odwieczny problem niemożności współżycia ze sobą różnych narodów i różnych kultur.

- Dzięki uprzejmości Narodowej Galerii Sztuki Zachęta otrzymaliśmy zrealizowane w Polsce przez Yael Bartany trzy filmy: „Mary Koszmary”, „Mur i wieża” oraz „Zamach” - mówi Małgorzata Jackiewicz-Garniec, dyrektor olsztyńskiego BWA. - Te filmy wyświetlane są w polskim pawilonie w Wenecji, gdzie reprezentują polską sztukę współczesną. Po raz pierwszy w historii zdarza się, żeby artysta spoza Polski reprezentował nasz kraj na tak znaczącej wystawie.

Głównym tematem filmowej trylogii Yael Bartany jest działalność Ruchu Żydowskiego Odrodzenia w Polsce - stworzonego przez artystkę ruchu politycznego stawiającego sobie za cel powrót ponad 3 mln Żydów do Polski - ojczyzny ich przodków. Akcja filmów Bartany rozgrywa się w symbolicznej przestrzeni pełnej blizn po konfliktach etnicznych i wojnach. Splatają się w nich wątki dotyczące izraelskiego ruchu osadniczego, syjonistycznych marzeń, antysemityzmu, Holokaustu i palestyńskiego prawa do ziemi. Integralną częścią projektu Bartany jest stworzenie fundamentów realnego ruchu społeczno-politycznego.

- Projekt Yael Bartany mieści się w nurcie sztuki krytycznej, która opowiada o świecie współczesnym, o nas samych - wyjaśnia dyrektor Małgorzata Jackiewicz-Garniec. - Dokładnie dotyczy Holokaustu, zagłady polskich Żydów, problemu polskiego antysemityzmu. I w tym kontekście pokazuje w sposób uniwersalny problemy dotyczące współczesnego świata, ze szczególnym podkreśleniem odwiecznej niemożności współżycia ze sobą różnych narodów i różnych kultur, tego, co powoduje wiele konfliktów we współczesnym świecie.

Na zakończenie dzisiejszych pokazów planowana była dyskusja z udziałem publiczności. Ta jednak nie dopisała.

- W ciągu dnia zainteresowanie filmami było duże - tłumaczy dyrektor BWA. - Co cieszy, była to publiczność w różnym wieku, było dużo młodych ludzi, licealistów, studentów. Widziałam ogromne zainteresowanie. Widzowie pytali, czy to jest jeszcze sztuka? To pytanie pojawia się zawsze przy prezentacjach sztuki nowej. Chcących poznać odpowiedź na to pytanie zapraszaliśmy do BWA na godzinę 18.

Przyszło jednak tylko kilkanaście osób, wśród nich dr Antek Grzybek z Wydziału Sztuk Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, który w tym roku odwiedził polski pawilon w Wenecji. Szczerze przyznał, że nie był zachwycony tym, co zobaczył. Inni też zbyt chętnie polskiego pawilonu nie odwiedzali.

- Ludzie nie rozumieją Holokaustu, nie rozumieją relacji polsko-żydowskich - ocenił krótko. - Mnie bardziej przypadł do gustu pawilon amerykański, w którym znajdował się bankomat. Gdy skorzystałem z bankomatu, z organowych piszczałek wydobyły się monumentalne, potężne dźwięki. Taka sztuka robiła wrażenie.

Następne wydarzenia w olsztyńskim BWA zaplanowane zostały na 13 października. Napiszemy o nich niebawem.